Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy bất ổn, các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước “thời điểm vàng” để thay đổi và củng cố nội lực.
Đây là thông điệp trọng tâm được Giáo sư Trần Văn Thọ nhấn mạnh tại buổi chia sẻ “Doanh nghiệp Việt Nam trong tình hình kinh tế thế giới đầy biến động và bất định” do Trung tâm BSA, Hội DN HVNCLC, Câu lạc bộ Doanh nghiệp dẫn đầu (LBc) tổ chức vào chiều 5/6 vừa qua. Buổi tọa đàm đã thu hút sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, trong đó có Công ty Cổ phần Quốc tế Minh Quân (IMQ Group).
Giáo sư Trần Văn Thọ thẳng thắn chia sẻ về thực trạng phụ thuộc của nên kinh tế Việt Nam vào hoạt động xuất nhập khẩu
Được biết ông là một nhà kinh tế học danh tiếng và là Giáo sư danh dự của Đại học Waseda (Nhật Bản). Với kinh nghiệm gần một thập kỷ làm thành viên Hội đồng Tư vấn Kinh tế cho nhiều đời Thủ tướng Nhật Bản và vai trò cố vấn cho các Thủ tướng Việt Nam, cùng với sự nghiệp nghiên cứu đồ sộ thể hiện qua nhiều đầu sách kinh tế giá trị, ông đã mang đến những phân tích chuyên sâu về các xu hướng kinh tế toàn cầu, cung cấp góc nhìn quý báu cho doanh nghiệp Việt Nam.
Tại buổi chia sẻ, Giáo sư đã thẳng thắn chỉ rõ một thực trạng nổi bật của Việt Nam đó là “sự phụ thuộc quá lớn của kinh tế Việt Nam vào hoạt động xuất nhập khẩu”. Ông nhấn mạnh rằng, mặc dù xuất khẩu là động lực tăng trưởng quan trọng, nhưng việc quá tập trung vào một vài thị trường và đối tác lớn đã tạo ra một cấu trúc kinh tế dễ tổn thương.
“Khi chỉ ‘đặt trứng vào một vài giỏ’, chúng ta sẽ phải đối mặt với rủi ro rất lớn,” Giáo sư Thọ phân tích. Bất kỳ cú sốc kinh tế, chính trị hay thậm chí là các thay đổi chính sách từ những đối tác thương mại chủ chốt này đều có thể ngay lập tức tác động tiêu cực, gây bất ổn nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng, sản xuất và tiêu thụ trong nước. Ông đề cập đến những ví dụ gần đây như đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu do đại dịch, xung đột địa chính trị, hay chính sách bảo hộ từ các nước lớn đã làm lộ rõ sự mong manh của nền kinh tế Việt Nam khi quá phụ thuộc.
Giáo sư Trần Văn Thọ giao lưu, trảo đổi cùng với các cử toạ
Bên cạnh đó, tình hình kinh tế thế giới cũng đang đối mặt với “biến động và bất định” ở nhiều cấp độ, cụ thể:
- Lạm phát tăng cao và chính sách tiền tệ thắt chặt: Các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới đang tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, điều này có thể dẫn đến suy thoái kinh tế ở các thị trường lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu tiêu thụ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
- Xung đột địa chính trị: Các cuộc xung đột như ở Ukraine hay căng thẳng ở các khu vực khác không chỉ gây ra gián đoạn chuỗi cung ứng mà còn đẩy giá năng lượng, nguyên vật liệu lên cao, tăng chi phí sản xuất cho doanh nghiệp Việt Nam.
- Chủ nghĩa bảo hộ và hàng rào phi thuế quan: Một số quốc gia đang có xu hướng ưu tiên sản xuất trong nước và dựng lên các hàng rào phi thuế quan, gây khó khăn cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tiếp cận thị trường.
Với mong muốn kết nối Team KCN với các doanh nghiệp tiềm năng của Nhật Bản, ông Nguyễn Quốc Minh – Tổng giám đốc IMQ Group, đồng thời là Chi Hội phó Chi Hội Doanh nghiệp Cung ứng Khu Công Nghiệp Việt Nam (SBA VN), đã đặt câu hỏi về khả năng đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp Nhật: “Được biết, Tình hình kinh tế Nhật trì trệ đã lâu với tỉ lệ sinh thấp và dân số già, theo giáo sư điều này có ảnh hưởng đến việc đầu tư ở nước ngoài của các doanh nghiệp Nhật hay không?”
Trả lời câu hỏi, giáo sư cho biết: Mặc dù nền kinh tế Nhật Bản chỉ duy trì mức tăng trưởng khiêm tốn từ 1-2%, nhưng điều này không làm giảm đi sự mong muốn đầu tư vào Việt Nam của các doanh nghiệp Nhật. Ngược lại, tình trạng kinh tế khó khăn càng thúc đẩy các công ty Nhật tìm kiếm cơ hội mới ở nước ngoài. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ sở hữu bí quyết công nghệ giá trị đang có xu hướng chuyển giao công nghệ ra nước ngoài, trong khi các công ty lâu đời cũng mong muốn chuyển giao kiến thức và kỹ thuật tiên tiến. Đây chính là thời điểm vàng để các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội, tiếp thu và áp dụng những tiến bộ công nghệ từ Nhật Bản nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế.
Ông Nguyễn Quốc Minh – Tổng giám đốc IMQ Group và giáo sư kinh tế học Trần Văn Thọ
Tiếp sau đó ông Nguyễn Quốc đã bày tỏ mối quan tâm về việc giới trẻ Việt nam hiện nay – thế hệ Gen Z – có phần thiếu động lực và chăm chỉ so với các thế hệ trước (sinh trước năm 1997), liệu điều này có ảnh hưởng tới khả năng thu hút đầu tư của Việt Nam trong mắt các doanh nghiệp Nhật Bản hay không?
Giáo sư Trần Văn Thọ đã khẳng định rằng vấn đề này chỉ xuất hiện trong một bộ phận nhỏ lao động trẻ tại Việt Nam. Thực tế, các doanh nghiệp Nhật Bản vẫn tìm thấy tiềm năng lớn từ lực lượng lao động tại Việt Nam và chưa nhận thấy bất kỳ sự phàn nàn nào về điều này.
Cuối cùng, giáo sư bày tỏ sự tin tưởng vào quá trình cải cách sâu rộng của Việt Nam, bao gồm việc tinh gọn bộ máy quản lý và hỗ trợ phát triển khu vực tư nhân, điều này sẽ góp phần củng cố vị thế Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.
Tác giả: Phương Anh
